Анатолій Балуценка
136 КУРЫЦА I
ПЕВЕНЬ
Працяглы гвалт на курасаднi,
Бясконца курыца бубнiць,
Што непатрэбен певень хатнi,
I без яго магчыма жыць.
I лае курыца няспынна,
Што робiць справы ўсе сама,
Для пеўня ж не жыццё – малiна,
Бо спраў яму зусiм няма.
А певень моцны быў, прыкметны,
I гонар заiграў ў крывi:
«Калi гультай я баспрасветны,
То лепей ты сама жывi!»
I певень, хоць i без жадання,
Праз плот пераляцеў хутчэй
Ў суседнi двор, i там каханне
Знайшоў у маладых курэй.
Хаця няшмат было работы,
Якую певень ўраз рабiў,
Жыла сямейка без турботы,
I поўны кошык яек быў.
Ды спакваля бяда здарылась
З бурклiвай курыцай старой:
Калi ад пеўня аддзялiлась,
Больш яек ўжо не знесцi ёй.
16.09.1993
210 УСПОМНI
ВЯСНУ
Твайго мне непатрэбна суцяшэння,
Душа ў пакутах, ўцехi не кажы,
Каханне праляцела, як iмгненне,
Стаiм цяпер па розны бок мяжы.
Тваё каханне мне давала крылы,
Цябе бясконца я хачу кахаць.
Як буду жыць цяпер скажы, мой мiлы?
Каго з работы буду сустракаць?
Як смутак перажыць i развiтанне,
I дзе магу набрацца сiл такiх?
Чаму занадта крохкае каханне?
Здаецца: прамiльгнула ў адзiн мiг.
Мне слоў пяшчотных ад цябе не трэба,
Iдзi, упарта буду я чакаць,
Ты мне патрэбны, як скарынка хлеба,
Хачу цябе я горача кахаць.
Душа мая цяпер, як ў сутарэннi,
Я дараваць грахi гатова ўсе,
Хоць разам мы апошнiя iмгненнi,
Ды ўспомнi, як мы беглi па расе,
Як сустракалi ў росным лузе ранак,
А ты казаў: «Люблю цябе адну!»
I сонца ззяла нам пад спеў заранак.
Застанься! Ўспомнi першую вясну!
6.10.1993
298 НЕ ПОЗНА
Няма ў душы нi шчасця, нi спакою,
Хаця магла шчаслiвай вельмi быць,
Цяпер амаль чужыя мы з табою.
Як нам магчыма шчасце аднавiць?
Iшла вясна, цвiло пачуцце наша,
I ўсё было квiтнеючым вакол,
Ды да краёў была паўнюткай чаша,
Ў якой бурлiла палкая любоў.
Жаданым быў, як цуд, вясны пачатак,
Бялюткi цвет раскiнулi сады,
Але прыходзiў ў сэрца непарадак,
I чашу напаўняў струмень бяды.
Адзiн другому мы не саступалi,
Каханне пачынала есцi ржа,
Канца благога нават не чакалi,
Ахаладзiлась спакваля душа.
З табою я прыдбала шчасця крылы,
I зноў хачу, як i раней, кахаць,
Вярнiсь ка мне, пяшчотны, любы, мiлы,
Каханне будзем пiльна зберагаць!
Свае памылкi выпраўляць не позна,
Прабач мяне, хутчэй вярнiсь, прашу!
Далей каб доля не карала грозна,
Каб толькi шчасце песцiла душу.
23.11.1993
495
РАЗВIТАННЕ
Каханы быў, стаў непатрэбны,
I ў сэрца мне прынёс тугу.
Як за учынак твой ганебны
Я дараваць табе магу?
Бо не збярог святла кахання,
Казаў, што пакахаў павек,
Ды лёс iдзе да развiтання,
Ты – ненадзейны чалавек.
Хоць без цябе пагана будзе,
Ды як магу я жыць з табой?
Душа нiколi не забудзе,
Якой яе знiшчаў ганьбой.
Цанiць не ў змозе маю годнасць,
А без яе жыць не магу,
Чаму рабiў ману i подласць
I шчодра дараваў тугу?
Бязмежна я цябе кахала
I турбавалась за цябе,
Маёй пяшчоты не хапала,
Ты iншую знайшоў сабе.
А зараз болем ўраз напоўнiў
Мне сэрца нават цераз край,
Цярпення кубак перапоўнiў:
Да пабачэння i бывай!
30.12.1994
602 ПРАЙШЛО
БЕЗ СЛЯДОЎ
Няма аб чым мне размаўляць з табой,
Ушчэнт усё ў душы перагарэла,
Бо сытая па горла барацьбой
У час, калi яшчэ вуголле тлела.
Пачуцце цалкам без слядоў прайшло,
Няма нi крыўды горкай, нi абразы,
Як быццам бы кахання не было,
Майго жыцця надзеi ды украсы.
Душа мая спакойная цяпер,
Але гадоў пражытых вельмi шкода,
Дабра хацела для цябе, павер,
Ды перад намi стала перашкода.
Кахала палка я, i ты кахаў,
Ды не стрывала цяжкую абразу,
Больш не было пасля прыемных спраў,
Каханне разбурылася адразу.
Душы бясконца хочацца кахаць,
Але яна ад крыўды кволай стала,
Спачатку ўсё патрэбна пачынаць,
Шкада, аддана вельмi я кахала.
Ды перайшла трываласцi мяжу,
Таму каханне незваротна згасла,
Не пакарыць мне гордую душу,
Якая падлiвае ў агонь масла.
7.03.1995
682 ЗБУДУЕМ
МАСТЫ
Няма аб чым зусiм цяпер тужыць,
Бо цалкам мiж сабой масты спалiлi,
I разам болей не жадаем жыць,
Хоць аб каханнi вечным гаварылi.
Хацелi толькi сталага дабра,
Намеры i жыццё не супадаюць,
Таму прыйшла халодная пара,
Наперадзе марозы прычакаюць.
Чамусьцi шчасце цалкам не прыйшло,
Ад дзiўных мар няма амаль нiчога,
На сэрца гора цяжкае лягло,
Сканчаецца агульная дарога.
Чаму прыйшлi ў трывожны горкi стан?
Дзе грубую памылку дапусцiлi?
Чаму спаткаў ў адносiнах падман?
А як раней мы горача любiлi!
Ды што далей? Гарэць цi не мастам?
А, мо, мы iх зарана запалiлi?
Спачатку трэба добра думаць нам,
Напэўна, i не так няшчасны былi?
Яшчэ не вечар, можна дараваць,
I новыя цяпер масты збудуем!
Хай назаўжды старыя дагараць,
Каханне па-ранейшаму адчуем!
31.03.1995
928 ЦЯЖКАЕ
РАШЭННЕ
Нялёгка, калi лёс загонiць ў кут,
Не вызначыць, куды з яго падацца,
Хай будзе горай, але болей тут
Сiл не знайсцi, далей каб заставацца.
Здавалась мне, што ён мяне кахаў,
I спадзявалась: вабным
шчасце будзе,
Ды дёс няшчасны i мяне спаткаў,
I боль няшчадна разрывае грудзi.
Ад гора душа плача доўгi час,
Напяты нервы, як цецiвы лука,
Агонь кахання паступова згас,
Замест пяшчоты засталася мука.
У роспачы i смутку цяжка жыць,
Але рашэнне мiмаволi спее,
Няпроста канчатковы лёс рашыць,
Ад страху нават сэрца часам млее.
Але бясконца ў стоме цяжка быць,
I ланцугi павiнны разарвацца,
Свабоду для душы хачу здабыць,
Ганебна вельмi мне ў кутку трымацца.
Далей стамляць я не магу душу,
Хоць многiя каштоўнасцi страчаю,
Ды перайшла жаданую мяжу,
За ёй выразна волю адчуваю.
13.07.1995
997 НЕ
ЗБЕРАГЛА
Павольна вельмi днi бягуць i ночы,
I сэрца разрывае цяжкi сум,
Ад слёз даўно не прасыхаюць вочы,
У галаве струмень няспынны дум.
Нiшто душу жанчыны так не ўразiць,
Калi каханне цалкам разбурыць,
Бо немагчыма горай ўжо абразiць,
Кахаць пяшчотна, потым разлюбiць.
Таму бясконца жаласна смуткую
I супакоiць не магу душу,
Сама я долю выбрала такую,
Ды надта позна любым
даражу.
Каханы часта i прывабна снiцца,
Чым мне развеяць горкую тугу?
Было каханне любаю крынiцай,
Ды шчасце пiць з яе больш не магу.
Душа балiць i аб каханнi мроiць,
Бо хораша i радасна кахаць.
Хто рану ў сэрцы свежую загоiць,
Каханне дзе цяпер зноў адшукаць?
Я за каханне ўсё б ў жыццi аддала,
Не разумею, як зрабiць магла,
Каханне паступова разбурала,
I, на бяду, яго не зберагла?
14.08.1995
999 НЕ МАГУ КАХАЦЬ
Не клiч мяне, цяпер не адгукнуся,
Ты боль пякучы ў сэрца мне прынёс,
Здавалась, што прымiрымся, зжывуся,
Але пралiла безлiч горкiх слёз.
Што будзе так, не думала нiколi,
Пяшчотна ты любiць не пажадаў,
Ўсё горшым станавiўся, i паволi
Знаходзiць у гарэлцы ўцеху стаў.
Цяпер ахвяра я няшчаснай долi,
Чаму няўдала склалася яна?
Табе зноў не хапiла сiлы волi,
Адмовiцца не здолеў ад вiна.
I знiкла маладосцi спадзяванне,
Мы шчасце не змаглi пабудаваць,
Было прыгожым ўзнёслае каханне,
Не думала, што буду бедаваць.
Надзея тлела: яшчэ раз праверу
I шанц чарговы ў нагароду дам,
Ты iншым стаў, i больш табе не веру,
Нiяк застацца разам нельга нам.
Ты не прыходзь, я жудасна стамiлась,
I болей не магу цябе кахаць,
Ушчэнт каханне цалкам разбурылась.
Не ведаю, ад лёсу што чакаць?
14.08.1995
1011 КАБ БЫЛО ЦIКАВА
Калi няма аб чым больш размаўляць,
Адчужанасцi спее адчуванне,
I цяжка слова добрае сказаць,
Хоць разам, але скончылась каханне.
Каханне хутка ў гiблы стан прыйшло,
Бо, нiбы скарб, яго не зберагалi,
Было, ды, як вясновы цвет, прайшло,
Як быццам бы нiколi не кахалi.
А без кахання ў сем'ях цяжка жыць,
На прыкладзе не будзе выхавання,
Калi з дзяцiнства чуйнасць не прывiць,
Дзяцям не зберагчы свайго кахання.
Здаецца, што каштоўнасцей ёсць шмат,
Увагi на каханне не звяртаюць,
Ды, як пачне гусцi бяды набат,
Вiноўнiкаў не там заўжды шукаюць.
Нiхто каб долi цяжкай не зазнаў,
I каб ў сям'i было заўжды цiкава,
Патрэбна, каб аддана ён кахаў,
Пяшчотна каб яна яго кахала.
18.08.1995
1028
САПРАЎДНАЕ
На ўсё заўсёды ёсць свая прычына,
Нiчога не здарыцца без прычын,
Як ветлiва ўсмiхнулася жанчына,
На ёй сышоўся белы свет на клiн.
Без стомы удзяляецца увага,
Усмешкi б'юць маланкамi затым,
Калi пячэ душу кахання прага,
Ўсё наваколле стане залатым.
Калi вiруе моцнае жаданне,
Пяшчотным можна быць працяглы час,
Але, як возьме у палон каханне,
Знаходзiцца нагода для абраз.
Усмешцы трэба верыць не заўсёды,
Лагоднасць ад яе – часовы стан,
Наперадзе чакае боль ад шкоды,
Усмешка белазубая – падман.
Ўзнiкаюць нечакана перашкоды,
Усмешка больш не ззяе шчыра так,
Здараюцца i спрэчкi, i разводы.
Сапраўднае у душах зведаць як?
25.08.1995
1084 ВОСЕНЬ У КАХАННI
Вецер кроны расчэсвае, вые, як звер,
На рацэ звар'яцелыя хвалi.
Восень. Непагадзь доўжыцца будзе цяпер,
Хутка летнiя днi мiнавалi.
Дождж халодны. Па ранках кладзецца туман,
На душы i трывога, i стома,
Ўжо прынесла ў душу непагода шмат ран,
Колькi будзе яшчэ, невядома.
I здаецца, зусiм не бывала цяпла,
Толькi боль i душэўныя мукi.
А якая калiсьцi пагода была:
Палкасць сэрца, пяшчотныя рукi.
Як ў каханне халодная восень iдзе,
Душа цяжка сумуе i плача,
Восень насцеж адчынiць вароты бядзе,
Пакiдае iмгненна удача.
Пройдзе восень, вясновы зноў вернецца час,
Калi восень ў каханне прыходзiць,
Як душэўны агонь прагарэў i пагас,
Зноўку вогнiшча цяжка разводзiць.
17.09.1995
1121 НЕ
ЗРАЗУМЕЛI
Не проста людзям Бог сказаў пладзiцца,
Ён не казаў нiчога без падстаў,
Магла каб воля Боская
адбыцца,
Для поспеху Ён сродак моцны даў.
Бог людзям падарыў агонь кахання,
Ды не на час, каб род свой прадаўжаць,
Як напаўняць Зямлю даваў заданне,
Зрабiў умовы, каб сям'ю ствараць.
Каб муж да жонкi моцна прыляпiўся,
Каб добра ўсiм было, задумаў Бог,
Але намер цудоўны не адбыўся,
Нiчога нават Бог зрабiць не змог.
Грашаць ад сатварэння свету людзi,
Грэх кiнуць i патоп не дапамог,
Грэх быў, грэх ёсць i далей, пэўна, будзе,
Бо Боскiх не трымаемся
дарог.
Як i раней, не слухаемся Бога,
Як што – адразу хуценька
развод,
Не зразумелi Боскага
нiчога,
Таму i маем шмат ў жыццi нягод.
10.10.1995
1270
ПАКIНУТАЯ
Сцiскаецца сэрца ад болю,
Душа ад пакуты гарыць,
Сабе не ўяўляла нiколi,
Як цяжка пакiнутай быць.
Душа атрымала абразу,
А ў сэрцы агонь не пагас,
Бо сэрца не здатна адразу
Каханне забыць ў той жа час.
Не ведала, горка як будзе,
Бязлiтаснай доля была,
Каханне хвалюе мне грудзi,
Нянавiсць яшчэ не прыйшла.
Мая чалавечая годнасць
Раздаўлена ўшчэнт назаўжды.
Як мне перажыць цяпер подласць,
Пазбавiцца як ад бяды?
Нянавiсць хай зменiць каханне,
Душой каб мацнейшаю стаць,
Лягчэй каб адчуць расставанне,
Пакiнутай цяжка кахаць.
15.12.1995
1309 КОНI НА
ПЕРАПРАВЕ
Каней на пераправе не мяняюць,
А што рабiць, калi не цягне конь?
Найлепшага настойлiва шукаюць,
Каб ён прайсцi ваду мог i агонь.
За працу конь не хоча болей брацца,
Хоць разам з iм даўно, яго шкада,
Ды трэба з iм рашуча расставацца,
Агонь яго пужае i вада.
Зусiм нiчога конь цяпер не прагне,
А цяжкi воз цягнуў раней заўжды,
Як нават запражэш, амаль не цягне,
Хаця яшчэ гадамi малады.
Iнакшая была спачатку справа,
Але трыванню надышоў канец,
Ў жыццi бывала перапраў нямала,
Бо быў выдатны моцны жарабец.
Другога зараз жарабца шукаю,
Каб не пужаўся цяжкiх парапраў,
Былога з сваёй стайнi адпраўляю,
Бо нават воз без грузу не цягаў.
2.01.1996
1460 УСЁ
СТРЫВАЮ
Не магу я табе дараваць,
Размаўляць нам зусiм недарэчы,
Ты няздатны аддана кахаць,
I жыццё маё цяжка знявечыў.
А якое каханне было!
Салаўiных начэй не хапала,
Ды пачуцце тваё адцвiло,
Я бяду сваю зараз спаткала.
Як здарыцца такое магло?
Мы намер мелi быць толькi разам,
Спадзяванне быллём парасло,
Засталася у сэрцы абраза.
Не збярог ты каханне, на жаль,
I маё разбурыў без аглядкi,
А здавалась, каханне – як сталь,
У жыцця ёсць такiя загадкi.
Дараваць я табе не магу,
Размаўляць нам цяпер недарэчы,
Я стрываю i боль, i тугу,
Хоць ад слёз дрыжаць рукi i плечы.
30.05.1996
1503 ШКАДУЮ АБ СТРАЧАНЫМ
Я не збярог сваё каханне, не збярог,
Здавалась, лепшых ёсць вакол нямала,
Не разумею, як забыць былое мог,
Яно надзейна у жыццi трымала.
Меў шчасця ўдасталь i было цудоўна жыць,
Але адкуль бралiсь абразы словы?
Прыемна духам, нiбы волат, моцным быць,
Але цяпер я стаў, як хворы, кволы.
Як грэе вогнiшча сямейнае, заўжды
Каля яго набрацца можна сiлы,
Бо згасне вогнiшча, чакае час бяды,
Душа зусiм не разгартае крылы.
Мужчына мужны і шчаслівы чалавек,
Калi ў душы кахання б'е крынiца,
З вытокаў Богам прадугледжана: павек
Павiнен ён да жонкi прыляпiцца.
Але чамусьцi выбраў горшую з дарог,
I як я выбраць мог сабе такую?
Ды не збярог сваё каханне, не збярог,
Аб страчаным шкадую i сумую.
8.08.1996
1607 ЦI СТАНЕ?
Ты не кажы апошнiх слоў,
Хай сцежка памiж намi ўецца,
Хаця мiнулая любоў
У сэрцы толькi застаецца.
Як палка ты мяне кахаў!
Якое я каханне мела!
Чаму нас лёс такi спаткаў?
Каханне хутка прагарэла...
Дзе памылялiсь я i ты?
Каханне знікла, вельмi
шкода,
Вось, дачакалiся бяды,
А радасць мець была нагода.
Няма агеньчыкаў ў вачах,
Як нават вельмi пастарацца,
Але душу турбуе страх:
Я не хачу адной застацца.
Ты не кажы апошнiх слоў,
Сцяна мiж намi стала гмахам.
А мо каханне прыйдзе зноў,
Сцяжынка з часам стане шляхам?
20.09.1996
1623
ВЕРНЕМСЯ НАЗАД?
Калi б лёс ведалi спачатку,
Трымалiсь iсцiны святой:
З кахання не зрабiлi згадку,
Ў душы б не гуў набат бядой.
Што мелi, тое не цанiлi,
I не жадалi зберагаць,
Сябе больш любага любiлi,
Працягла нельга так кахаць.
Каханне доўга ў душах спела,
Але пражылi толькi год,
Бо з iм паводзiлiсь няўмела,
Таму сустрэлi шмат нягод.
Здавалась: проста закахацца,
Пачаць жыццё другое зноў,
Я не знайшла, кiм захапляцца,
I ты каханай не знайшоў.
Што мелi, цалкам ўсё згубiлi,
Не стукаў ў сэрца каб набат,
Каб разумнейшымi мы былi,
Мо лепей вернемся назад?
25.09.1996
1791 ТАК ГАВАРЫ ЗАЎСЁДЫ
Не гавары мне горкiх слоў,
Яны па грудзях б'юць, як кулi,
Бо цяжка слухаць iх, i зноў
Яны мяне не абмiнулi.
Чаму бясконца кулямёт
У сэрца кулi выпускае?
Хоць сэрцу кепска ад маркот,
Але пакуль яшчэ трывае.
Iдзе бясконцая пальба,
Напэўна, лёс таму паганы,
Ад цяжкiх куль ў душы журба,
I ў сэрцы кроваточаць раны.
Лепш не страляй i пашкадуй,
Бо стрэлы для мяне – навала,
А, можа, лепей пацалуй,
Яшчэ нядаўна як бывала.
Замет балючых горкiх слоў,
Каб не зазнаць вялiкай шкоды,
Скажы мне словы пра любоў,
Так гавары са мной заўсёды.
4.11.1996
1812 НЕ
ДАКАХАЛА
Думы смутку, думы болю
Мне вярнулiсь праз гады,
Не гадала я нiколi,
Што чакае час бяды.
Як каханне зiхацела!
Душа лётала ўгары,
А цяпер ўсё прагарэла,
Толькi попел у кастры.
Душа хоча абагрэцца,
Не дарэчы халады,
Лёс ганебна зноў смяецца.
Няўжо будзе так заўжды?
Цалкам ўсё датла згарэла,
Як касцёр зноў запалiць?
Рвецца да кахання цела,
Ды душа пакуль маўчыць.
Штыль ў душы, яго мне мала,
Хочацца магутных хваль,
Я яшчэ не дакахала,
Так здараецца, на жаль.
11.11.1996
1906 ЗАМЯЛI
СНЯГI
За ноч зямля апранулася снегам,
Вецер сцюдзёны не сцiх,
I на душы адгукнуўся ён рэхам:
Кепска i цяжка ўдваiх.
Бо i ў грудзях затрашчалi марозы,
Хто раней быў дарагi,
Стаў выклiкаць сум i горкiя слёзы,
Стогне душа ад тугi.
Ўдзень было сонца, а ноччу сузор'i,
Часам дажджы хоць iшлi,
Але ў душы сапсавалась надвор'е,
Стала снягi замялi.
Можа нiколi ўжо снег не растане,
Будзе бясконцай зiма,
Што у душы вясна хутка настане,
I спадзявацца дарма.
Хай бы у небе з'явiлася просiнь,
Дождж бы пайшоў, а не снег,
Хай бы, хоць позняй, была, але восень,
Грэў каб душу шчыры смех.
21.12.1996
2177 ДУША
АСТЫЛА
Нi размаўляць, нi дараваць
Яшчэ раз больш ужо не ў змозе,
Надзей не трэба гадаваць,
Каб па адной iсцi дарозе.
Каханне ёсць або няма,
Не трэба мне яго абломкi,
Iх нават зберагаць дарма,
Бар'ер цяпер мiж намi стромкi.
Што аб мiнулым ўспамiнаць,
Як ў душах вогнiшча гарэла,
Цяпла цяпер не адчуваць,
Каханне, нiбы прысак, тлела.
Няма цяпла, есць вочы дым,
Душа амаль зусiм астыла,
Бязглузда размаўляць аб тым,
Што сэрцу болей ўжо нямiла.
28.07.1997
2200
НЕШЧАСЛIВАЯ ДОЛЯ
Бясконца нас жыццёвыя нягоды
Разводзiлi нахабна, як масты,
Здавалась, будзе шчасце ад свабоды,
А маю толькi здзекi ад бяды.
I лес ад буры жудаснай трывае,
I рэчку пакрывае моцны лёд,
Ў жыццёвым лёсе рознае бывае,
Ды нельга пiць адной духмяны мёд.
Стан добра разумею пасля буры,
Мог ветрык быць прыемны, як зефiр,
Ды з каменю паўсталi ў сэрцы муры,
I барацьбою стаў спакойны мiр.
Як ў маладосцi, моц палае ў целе,
Ды доля нешчаслiвая дана,
Ўдваiх яшчэ багата б шчасця мелi,
Яго няма, сумую я адна.
4.08.1997
2271 ЦЯПЕР
ЦАНЮ
Якiм цудоўным быў кахання ранак!
Расчараванне да мяне прыйшло,
Каханне, нiбы сёлетнi падранак,
Не здатна ўжо падняцца на крыло.
Цяпер душа у смутку i маркоце,
Мiнулы час па-iншаму цаню,
Як разам з любым мы былi ў палёце,
Як разам набiралi вышыню.
Але здавалась: нiзка ён лятае,
Другiя падымалiся вышэй,
Ён зараз ужо iншую кахае,
Адна я засталася надалей.
На жаль, даўно зусiм я не лятаю,
Ў бядзе душа стамiлась i балiць,
Цяпер у згадках толькi я кахаю,
Была не здатна шчасце ацанiць.
6.10.1997
2332 НI СМУТКУ, НI ТУГI
Цяпер няма нi смутку, нi тугi,
Бо сэрца абыякавасць залiла,
Нарэшце, разарвала ланцугi,
Бо шмат гадоў я кайданы насiла.
Каханне хутка, як вясна, прайшло,
I пачалiсь абразы i пакуты,
Як быццам бы пяшчоты не было,
Няма больш нават радаснай мiнуты.
Жыццё было, як пекла, доўгi час,
Здавалась, што не зменiцца нiколi,
Прамень апошнi у кахання згас,
I зноў душа мая цяпер на волi.
Каханы быў i вельмi дарагi,
Але падрэзаў у кахання крылы,
Цяпер няма нi смутку, нi тугi,
Быў дарагi, а стаў зусiм нямiлы.
28.10.1997
2413 ТРЭБА
ЧАС
Што здарылась, таго не адкiнеш,
I не вернеш таго, што было,
З душы холад пякучы не выймеш,
Нiбы снегам, яе замяло.
А раней душу сонейка грэла,
Ў ёй бясконца трымалась цяпло,
Душа моцнай была, не хварэла,
Цяпер сонца на захад пайшло.
Не дае дапамогi парада,
Не знiмае боль чарка вiна,
Бо прынесла бяду ў душу здрада,
I таму зледзянела яна.
Ў душы вецер халодны гуляе,
Бо агонь, што гарэў у ёй, згас,
Прайшла цалкам пара залатая,
Каб сагрэлась душа, трэба час.
16.02.1998
2603
ЗБЕРАГАЦЬ АГОНЬ
Раней вогнiшча зырка гарэла,
Спакваля нават прысак ачах,
Бо каханне, як сонейка, грэла,
Цяпер сцюжа, як ў лютым, ў вачах.
Так з каханнем здараецца часам,
Спадзяванне было – на жыццё,
Шчасце ззаду, што зведалi разам,
Напаўняе душу забыццё.
З вуснаў мёду багата папiта,
Струменiлась пяшчота з вачэй,
Шчасце ў думках яшчэ не забыта,
Ды жадаю забыцца хутчэй.
Камень здатны праз час руйнавацца,
Вельмi цяжка аддана кахаць,
Без турбот можна ўраз закахацца.
Як агонь ўсё жыццё зберагаць?
11.05.1998
2604 ДАБРЫНЯ Ў СЭРЦАХ
Скорапсавальныя прадукты,
Як iх магчыма зберагчы?
Не агароднiна, не фрукты,
Каханню як дапамагчы?
Стае каханне з часам кволым,
Знiкае радасць у душы,
Хоць пазайздросцiць след умовам:
Няма бактэрый i паршы.
Для шчасця трэба намаганне,
Што жонка зробiць, а што муж,
Каб свежым засталось каханне,
Нiбы бутоны росных руж.
Не стала каб былым каханне,
I збераглась ў iм вышыня,
Адно iснуе вымаганне:
Патрэбна ў сэрцах дабрыня.
11.05.1998
2660
НЕВIНАВАТЫ
Не адчуваю я сваёй вiны,
I ты амаль зусiм невiнаваты,
Не ведалi каханню мы цаны,
Ты не прыходзiш доўгi час дахаты.
Чаму сустрэўся нежаданы час,
Хаця было на шчасце спадзяванне?
Ты зберагчы сям'ю жадаў не раз,
Але згасала спакваля каханне.
А як для нас спявалi салаўi!
Здавалася, што шчасце будзе вечным,
Але не збераглi сваёй сям'i,
Каханне апынулась небяспечным.
Бо стала надта цяжка на душы,
Разрыву я i ты зусiм не рады,
Спаткалася нам гора без мяжы,
Але абодва мы не вiнаваты.
24.06.1998
2663 ЛЁС
КАХАННЯ
Ты не кажы мне болей горкiх слоў,
I не вярадзь пакутнiцкую душу,
Кахання час ужо даўно прайшоў,
Кахаць сябе праз сiлу не прымушу.
Было каханне або не было?
Было, бо сэрца ад пяшчоты млела,
Ды ўсё мiнае, i яно прайшло,
Як свечка, да падсвечнiка згарэла.
Прыйшла да нас сапраўдная бяда,
Бо адкладалi любошчы на потым,
Сплыло каханне, як вясной вада,
Бо не хапала для душы пяшчоты.
Касцёр кахання лёгка распалiць,
Але чакае лёс яго суровы,
Касцёр абавязкова прагарыць,
Калi не падкiдаць сухiя дровы.
26.06.1998
2687
РАЗБЕГЛIСЯ ШЛЯХI
Я не скажу табе: «Не пакiдай»,
Не папракну i нават не заплачу,
Спакой ты мне, нарэшце, толькi дай,
У будучыне шчасця больш не бачу.
Быў доўгiм i часамi добрым шлях,
Хоць i туга прыходзiла у грудзi,
Ды недарэчным стаў яго працяг,
Далей чым, гора значна болей будзе.
Абрыдла быць у вечнай барацьбе,
Хоць шчасця, што ты даў мне, не забуду,
Але жывi цудоўна сам сабе,
I я цяпер заўжды спакойнай буду.
Быў для мяне ты самы дарагi,
Але як мог нялюбым апынуцца?
Пакуль ў жыццi разбеглiся шляхi,
Ды з часам можа зноў яны сыдуцца?
17.07.1998
2698
СПАЧАТКУ
Пры расставаннi я сказала «Так»,
Але, напэўна, вельмi паспяшалась,
Боль у душы не ўтаймаваць нiяк,
Напэўна, назаўжды адна засталась.
Як чарада гадоў ужо мiне,
Змяняецца i погляд моцна з часам,
Цяпер бы я крычала толькi «Не!»,
Бо лепей быць ў жыццi заўсёды разам.
Шкадую вельмi, бо адной – не мёд,
Але сказала «Так» ў той час адразу,
Ў душы няма цяпла, а толькi лёд,
Сабе нанесла цяжкую абразу.
Ў жыццi каханне даражэй ўсяго,
Аб iм я зберагаю толькi згадку.
Мой мiлы! Так хачу вярнуць яго,
Каб пачынаць па-добраму спачатку.
23.07.1998
2781
АБЯЦАННЕ
Зорку абяцаў з вышынь дастаць,
Каб яна была маёй украсай,
Палка i аддана пакахаць,
Ўсё жыццё прайсцi каб поплеч разам.
Ды не так ў сапраўднасцi iдзе,
Больш няма на шчасце спадзявання,
У душы набат бяды гудзе,
Прагарае вогнiшча кахання.
Часам яшчэ полымя цярплю,
Хоць не рада кпiнам i абразам,
Здзекаў над душою не люблю,
Кайданы кахання знiкнуць з часам.
Абяцаў мне зорку падарыць,
Каб магла крануць яе рукою,
Лёгка абяцаць, ды цяжка жыць,
Як няма кахання i спакою.
27.09.1998
2849 СПАТКАННI I РАССТАВАННI
Расставаннi цяжэй, чым сустрэчы,
Ды здараецца так не заўжды,
Бо ад iх няма ў сэрцы пустэчы,
Калi выпiты кубак бяды.
Шчасце мець не згасае iмкненне,
I сустрэчы яго здатны даць,
Расставаннi – ад мук пазбаўленне,
Калi шчасця дарэмна чакаць.
Калi знiкне, як прывiд, каханне,
Няма сродкаў яго утрымаць,
Толькi радасць дае расставанне,
Каб зноў новае шчасце спаткаць.
Вабiць дзiўнай красою спатканне,
Каб узнёсласць душы дараваць
I не зведаць тугу расставання,
Трэба мала – пяшчотна кахаць.
26.11.1998
2877 ЗIМА
Мора шчасця прынесла вясна,
Амаль кожны дзень сонейка грэла,
Але скончылась хутка яна,
Бо каханне, як лоўж, прагарэла.
Так хацелася пiць вабны мёд!
Ды няма больш цудоўнай крынiцы,
У душы толькi холад i лёд,
На губах брыдкi прысмак гарчыцы.
Незнарок пачалася зiма,
Прамiнулi i лета, i восень,
Iх не вернеш, i марыць дарма,
Ў чорных хмарах шукаць трэба просiнь.
Калi мала цяпла цi няма,
На вачах блiшчаць горкiя слёзы,
Завiтала у сэрца зiма,
А ў душы гаспадараць марозы.
22.12.1998
2898
АДКАЗНАСЦЬ
Заззяла сонца, ветрык нават сцiх,
Усмешкай яснай усмiхнулась места,
У шлюб ўступаюць радасны жанiх
I значна больш шчаслiвая нявеста.
Шмат сваякоў сабралiсь i сяброў,
Жадаюць шчасця i пяшчоты пары,
Была каб у iх рада i любоў,
Усмешка ззяе ў маладых на твары.
Але чаму праз невялiчкi час
Мiнае радасць i каханне стыне?
Калi яго агеньчык цалкам згас,
Амаль без жалю жонку муж пакiне.
Цудоўны дотык рук i ног, i губ,
Ў адносiнах яшчэ патрэбна яснасць,
Бо недарэчным стане вабны шлюб,
Калi ў каханнi страчана адказнасць.
3.01.1999
3016 ХАЧУ
ЛЕТА
Прабач, як здатна, i бывай,
Не ў змозе больш трываць пакуты,
Быў на душы цудоўны май,
Цяпер заўжды суровы люты.
Прайшло каханне, нiбы дым,
Сцякло з вясноваю вадою,
Табе прыемней быць з другiм,
I я звяжу свой лёс з другою.
Калi ўвесь час ў душы зiма,
Цярпець балюча вельмi гэта,
Бо холад, а цяпла няма,
Хачу, было каб толькi лета.
22.02.1999
3068 КАБ
АГЕНЬЧЫК НЕ ЗГАС
Ад абразы i горыч, i сум,
Мо i ёсць для яе апраўданне,
Выглядае абраза, як глум,
Як прыходзiць яна у каханне.
Душа стогне ад цяжкай тугi,
Не затым сваё шчасце стваралi,
Каб знiшчаць яго, як берагi
Разбураюць магутныя хвалi.
Вельмi горка ад цяжкiх абраз,
Пакутуюць i настрой, i годнасць,
Каб агеньчык кахання не згас,
У адносiнах трэба пяшчотнасць.
28.03.1999
3356 НЕ
ТРЭБА ШКАДАВАЦЬ
Няма пяшчотных слоў i позiрку былога,
Бляск ледзяны застаўся у вачах,
I разышлась на дзве агульная дарога,
Касцёр кахання назаўжды ачах.
Згубiўся позiрк дзе, дзе заблукалi словы?
Што развяло ўбакi, як крылы, нас?
Здарыцца як магло, што лёс спаткаў суровы
I пакараў, як гiльяцiна, ўраз?
Але касцёр ачах, i прысак ўжо не грэе,
Таму не трэба нават шкадаваць,
Хаця душа балiць, але перабалее,
I прыйдзе час пяшчотна пакахаць.
27.08.1999
3387 ГОРКI
ВЫНIК
Чамусьцi надта нецярплiвы Джын
З бутэлькi хоча вырвацца на волю,
А выйдзе – дасць падставу для прычын,
Зрабiць каб цалкам нешчаслiвай долю.
Сям'i шчаслiвай не пабудаваць,
Лёс церпiць ад заўчаснай асалоды,
Лепш Джына у бутэльцы утрымаць,
Хоць цела адчувае клiч прыроды.
Здаецца, раннi секс не дасць пагроз,
Ды вельмi горкi вынiк ад свабоды,
Праз час ў сям'i чакае мора слёз,
Амаль што непазбежныя разводы.
22.09.1999
3467 У
НЕПАГАДЗЬ
I камень разбураецца праз час
Ад маразоў, дажджоў, вятроў i спёкi,
Хоць быў калiсьцi лепшаю з украс,
Ды вабны час ужо такi далёкi.
А колькi можа вытрымаць душа,
Украсаю якой было каханне,
Калi ў ёй толькi сцюжа ды iмжа,
На шчасце цалкам знiкне спадзяванне?
Калi душу бясконца студзiць лёд,
Каханне згасне у адно iмгненне,
Бо нават без пяшчоты i турбот
У непагадзь руйнуецца каменне.
24.11.1999
4154
РУЙНУЮЧЫ ЧАС
Аддадзена шмат намаганняў i працы,
Ды шчасця сабе не знайшоў,
Руiнамi час робiць нават палацы,
Таксама руйнуе любоў.
Здавалась, што моцны, трывалы падмурак,
Што будзем да скону любiць,
Згарэла цыгарка, ў руках недакурак,
I трэба яго загасiць.
5.09.2000
4323 IСЦI
НАПЕРАД
Як вогнiшча кахання толькi тлее,
Хаця раней магутнае было,
Згасае нават кволая надзея,
Што з часам дасць яно яшчэ цяпло.
Бо полымя ужо не разгарыцца,
Есць вочы дым i ачмурае чад,
Ў каханнi цяжка каб не памылiцца,
Iсцi наперад трэба, не назад.
15.10.2000
4335 РЭЧЫШЧА
Калi сальюцца разам дзве ракi,
Нiводная не робiць падрыхтоўку,
А толькi пазiраюць убакi,
Каб рэчышчы у iх разбеглiсь зноўку.
Калi два лёсы сойдуцца ў адзiн,
То не заўсёды будзе лёс
адзiны,
Не утрымаць у рэчышчы мужчын,
Становяцца самотнымi жанчыны.
17.10.2000
4484 ПАРНЫ
ПАЛЁТ
Каханне уздымае да нябёс,
Замест блакiту часам кiне ў слоту,
Заўжды ў iм прыхавана шмат пагроз
Для парнага, прыгожага палёту.
Ляцець iмкнулiсь, нiбы галубы,
Але iмкненнi адразнялiсь трохi,
Ды з часам боль прыходзіць ад
журбы,
А ён разводзiць у бакi дарогi.
8.11.2000
4503
АГУЛЬНАЕ I АСАБIСТАЕ
Каханне зводзiць лёсы у адзiн,
Агульным стане шчасце i трывогi,
П'юць разам мёд духмяны i палын,
Трымаюцца заўжды адной дарогi.
Калi знаходзiць асабiсты шлях,
Як хмара, насуваюцца пагрозы,
Агеньчыкi пагаснуць у вачах,
Разыйдуцца ўбакi без жалю лёсы.
11.11.2000
4515 ЛАНЦУГI
КАХАННЯ
Не утрымаць жаданых ланцугамi,
Пераарэ, як поле, долю плуг,
Калi iсцi ганебнымi шляхамi.
Каханне – наймацнейшы з
ўсiх ланцуг.
Калi кахання надзвычайна мала,
Дадуць яго другая цi другi,
Сустрэне нечаканая навала,
Не дапамогуць нават ланцугi.
12.11.2000
4698 НIБЫ
ШКЛЯНКI
Быў цудоўным, як вясна, абсяг,
Душу грэла палкае каханне,
Кветкi шчасця засыпалi шлях,
Ды прыйшоў час горкi развiтання.
I ураз агонь душы ачах,
Без сунiц сунiчныя палянкi,
Холад i разгубленасць ў вачах,
Шчасце лёгка б'ецца, нiбы шклянкi.
3.12.2000
4715 АПОШНI
ПАЦАЛУНАК
Калiсьцi быў ён, як нябёс дарунак,
Цяплом нязгасным палка саграваў,
Наш першы незабыўны пацалунак,
Ты так даўно мяне не цалаваў...
Апошнi пацалунак быў халодны,
Не стукала у скронях болей кроў.
Мой мiлы, мой жаданы, любы, родны!
Няўжо знiкае, нiбы дым, любоў?
5.12.2000
4780 НАДЗЕЯ
НА ЛЮБОЎ
Не ведаю нi ласкi, нi пяшчот,
Нясуць, як саламiнку, мяне хвалi,
Яго душа халодная, як лёд,
I жорсткая, бы з гартаванай сталi.
А хочацца пяшчотных, добрых слоў,
Бо ласка за душу цяплом кранае,
Хоць вабiла надзея на любоў,
Нянавiсць, нiбы вуж, ў душу ўпаўзае.
20.12.2000
4783 ШЛЯХ У
ПЕКЛА
Была вясна, квiтнеў зялёны май,
Кахання першы чысты пацалунак,
Здавалась, што шляхi вядуць у рай,
Ды выбраў лёс зусiм другi кiрунак.
Прыйшоў асеннi жоўты лiстапад,
Халодная залева ў вокны секла,
Квiтнеў вясной над намi райскi сад,
Пялёсткi высцiлалi шлях у пекла.
21.12.2000
4831 СПЁКА I СЦЮЖА
Як сонца ярка ззяе цэлы час,
На небе падымаецца высока,
Ўсё роўна пакутуюць ад абраз,
Бо дакучае жудасная спёка.
Але, як свецiць месяц уначы,
Бо кепска ацанiлi ззянне мужа,
Не цела, а душу пачне пячы,
На гэты раз пранiзлiвая сцюжа.
30.12.2000
4972
ВЯСНОВЫЯ ЎСПАМIНЫ
Асеннi дождж залiў жыццёвую шашу,
Зрабiў яе мароз зiмовы лёдам,
Iдуць вясновыя ўспамiны у душу,
Калi жыццё было сапраўдным мёдам.
Спачатку мёд зрабiўся горкiм, як палын,
Пасля стаў небяспечнаю атрутай,
Ў дрыгвяны дол шаша спусцiлася з вяршынь,
I дапякае мне душу пакутай.
21.01.2001
4979 МУЗЫКА
КАХАННЯ
Аб шчасцi спявала мне скрыпка вясною
На самых вышэйшых танах,
Ды восень не стала мая залатою,
Iдзе ў нiкуды горкi шлях,
I толькi труба моцна бухае басам.
Мо лепш i яе б не было?
Сустрэлася з горкiм, пакутлiвым часам,
З кахання засталася тло.
22.01.2001
5115 КАХАННЕ ЎДАЛЕЧЫНI
Павернецца калi лёс бокам чорным,
Без зорак ночы i без сонца днi,
Стаць можна абыякава-пакорным,
Але каханне ўжо ўдалечынi.
15.02.2001
5132 ХАЛОДНЫ
ПОПЕЛ
Гарыць касцёр i полымя шугае,
Iскрынак зачароўвае палёт,
Ды вынiк сумны у канцы чакае,
Халодным стане попел, нiбы лёд.
18.02.2001
5254 ДЗIЎНЫЯ
РУЖЫ
Пяшчота ў сэрцы з часам стане злосцю,
Бо прападае стан яднаня душ,
Каханне знiкла разам з маладосцю,
А мог яшчэ квiтнець куст дзiўных руж.
8.03.2001
5276
ЗАРУЧАЛЬНЫ ПЯРСЦЁНАК
Страцiла пярсцёнак заручальны,
Iм з табой звязаў калiсьцi лёс,
Быў каханы, стаў, як ўсе, звычайны,
I таму не лью жалобных слёз.
12.03.2001
5278
НЕАДКЛАДНАЯ СПРАВА
Пакiдаем каханне сваё на пасля –
Псiхалогiя кепская, стратная,
Муж пайшоў, хоць раней быў заўсёды каля,
Таму справа кахаць – неадкладная.
12.03.2001
5336 НАБАТ
БЯДЫ
Калi ў жыццi праб'е бяды набат,
I распадзецца на паловы пара,
Не зразумець адразу, хто быў кат,
А хто зусiм нявiнная ахвяра.
20.03.2001
5359 БЕРАГI
КАХАННЯ
У кахання, як ў вялiкай рэчкi,
Ля вытокаў амаль разам берагi.
Плынь гадоў i хвалi бурнай спрэчкi
Аддаляюць бераг першы i другi.
24.03.2001
5413
ПЕРАМОЛАТЫЯ ДОЛI
Ад шчасця узлятала, як нiколi,
Гучаў ўрачыста Мендэльсона марш.
Адкуль жа перамолатыя долi?
Чаму з iх лёс гатуе часам фарш?
1.04.2001
5425
НЕДАСТАТКОВЫ АРГУМЕНТ
Калi развод сям'ю руйнуе ўшчэнт,
Сякуць пад корань i без хвалявання.
А мо недастатковы аргумент,
Мiнулым каб зрабiць сваё каханне?
2.04.2001
5802 СКАЗЫ
ЖЫЦЦЯ
Пэўна, лепей нам быць паасобку,
Каб благога не мець набыцця,
Памiж намi паставiць лепш кропку,
Хай разыдуцца сказы жыцця.
20.05.2001